Jun 17, 2014

Шинэ номын заллага

Өөрт таатай санагдсан зохиол бүтээлийг орчуулах бүртээ би тун их баясан цэнгэх билээ. Хэдийгээр миний уран бүтээл гэж нэрлэгдэх учиргүй ч монгол хэлээр хөрвүүлээд гаргасан хойно бол тэрхүү сонин сайхан уран бүтээлд гарцаагүй миний сэтгэхүй оюун бодлын маань нэгээхэн хэсэг шингэн сүлэлдэн орсон мэт санагдах. 

Учир гэвэл би зөвхөн ойлгосноо найруулан бичээгүй агаад тухайн зохиолчийн тархиа ширгээн байж бичсэн уран санаа, гайхамшигт өгүүлбэр, төгөлдөр үгсийн утгыг тайлах гэж, эх хэлнээ орчуулаад, хөрвүүлээд, дүйцүүлээд, зүйрлээд, гоёод, харьцуулаад, эсрэгцүүлээд буулгах гэж, тухайн гайхамшигт бүтээлийн мөн чанарыг алдагдуулахгүй монгол уншигчдад хүргэх гэж бас л тархиа ширгээн суусан. Ялангуяа том хэмжээний уран бүтээл тухайлбал роман тууж зэргийг орчуулах нь энэ мэтчилэн учир шалтгааны улмаас нүсэр хүнд хөдөлмөр байдаг. Аливаа зузаан романыг онгодоор бичсэн, хурдан бичсэн, үндсэн хувилбараа бичээд дараа нь нэмж зассан тохиолдол цөөнгүй. Гэтэл уг романыг орчуулахад тулаад ирэхээр ингэх ямар ч боломжгүй, онгод хөөр бараг тус болохгүй. Зөвхөн шаргуу хөдөлмөр л байдаг. Гэхдээ өөрт ихээхэн таашаагдсан зохиолыг орчуулж байгаа учир миний хувьд бол уран зохиолын орчуулга хийж суух минь тун таашаалтай ажил байдгийг зориуд дурдсу. Аливаа нүсэр ажлын ард гарсан хүн баярлах нь зүй. Энэ удаа би мөнхүү учир шалтгаанаас баярлан байна.
Англи хэлтний уран зохиолын сонгодог өвүүдийн нэгд тооцогддог, Роберт Лоис Стивенсоны "Доктор Жэкил болон ноён Хайдын хачин цадиг" нэртэй зохиолыг бүрэн эхээр нь англи хэлнээс орчуулан хэвлүүлээд уншигч танаа барьж байна. Нэмж хэлэхэд энэхүү номонд маань зөвхөн дээрх тууж бус, бас ч үгүй нэр цуутай хоёр багавтар өгүүллэг хамтатган хэвлэгдсэн байгаа.
Аливаа номыг бүтээх нь зөвхөн зохиолч эсвэл орчуулагчийн үйлс бус. Энэ далимыг ашиглан энэхүү орчуулгын бүтээлийг ариутган шүүсэн редактор яруу найрагч, зохиолч Ц.Буянзаяа, гар бичмэлийг маань хичээнгүйлэн цахим хэлбэр оруулж өгсөн гэргий Б.Алтанзул, үг үсгийн алдааг сайтар нягталж өгсөн яруу найрагч Ц.Дэлгэрмаа нартаа ихэд талархаж байгаагаа илэрхийлье.
Роберт Лоис Стивенсон /1850-1894 он/ бол неоромантизмын урсгалын хамгийн сонгодог төлөөлөгчдийн нэг бөгөөд эдүгээ хүртэл Шотландын хамгийн алдартай зохиолч нарын нэгд  зүй ёсоор тооцогддог юм. Түүний нэр дэлхийн хамгийн олон орчуулагдсан зохиолчдын жагсаалтад 26 дугаарт бичигддэг. Түүний бүтээлүүдийг Хорхэ Луис Борхэс, Бертольд Брехт, Эрнэст Хэмингуэй, Владимир Набаков гэхчилэн олон арван зохиолч өндрөөр үнэлж шагшин бахдаж, шүүмж бичсэн байдаг. Богинохон амьдралынхаа туршид тэрбээр олон арван адал явдалт өгүүллэг, тууж роман, аян замын тэмдэглэл, дөрвөн шүлгийн түүвэр, урлагийн сэдэвтэй хорь орчим эссэ гэхчилэн арав гаруй боть уран бүтээл туурвиснаас "Эрдэнэсийн арал", "Хулгайлагдсан минь", "Доктор Жэкил болон ноён Хайдын хачин цадиг", "Хар сум", Баллантрэ шилтгээний эзэн" тууж зохиолууд нь үнэхээр алдартай. Эдгээр зохиолууд эдүгээ хүртэл дахин дахин хэвлэгдэж байдаг бөгөөд англи хэлтний утга зохиолын сонгодог өвд багтдаг билээ.